Te neony już nie zaświecą w Warszawie?

Warszawa, stolica Polski, ma bogatą i fascynującą historię, która odzwierciedla się nie tylko w jej architekturze, ale także w unikalnych elementach miejskiego krajobrazu. Jednym z takich elementów są zabytkowe neony, które przez dziesięciolecia rozświetlały ulice miasta, tworząc niepowtarzalną atmosferę i stanowiąc ważny element kultury wizualnej. W tym artykule przyjrzymy się historii warszawskich neonów, ich znaczeniu dla miasta oraz obecnemu stanowi tej wyjątkowej formy sztuki miejskiej.

Neony, będące swoistym połączeniem reklamy i sztuki, pojawiły się w Warszawie w latach 20. XX wieku i szybko stały się integralną częścią nocnego krajobrazu miasta. Przez kolejne dekady przechodziły one różne fazy popularności, odzwierciedlając zmieniające się warunki społeczno-ekonomiczne i polityczne. Dziś, mimo że wiele z nich zniknęło z ulic stolicy, zabytkowe neony wciąż budzą nostalgię i fascynację, stając się obiektem zainteresowania nie tylko historyków i miłośników sztuki, ale także zwykłych mieszkańców i turystów.

Początki neonów w Warszawie

Historia neonów w Warszawie sięga lat 20. XX wieku, kiedy to miasto zaczęło eksperymentować z nowoczesnymi formami reklamy i oświetlenia. Był to okres dynamicznego rozwoju stolicy, która dążyła do dorównania innym europejskim metropoliom pod względem nowoczesności i atrakcyjności wizualnej.

Pierwszy warszawski neon

Przełomowym momentem w historii warszawskich neonów był rok 1926. To właśnie wtedy, na skrzyżowaniu ulicy Marszałkowskiej i Alei Jerozolimskich, pojawił się pierwszy prawdziwy neon w stolicy. Reklama ta, przedstawiająca butelkę, promowała jedną z popularnych wówczas firm produkujących alkohole.

Ten pionierski neon różnił się znacząco od wcześniejszych form świetlnej reklamy. Podczas gdy wcześniej stosowano napisy układane z kolorowych żarówek, które włączały się i wyłączały w różnych sekwencjach, nowy neon wykorzystywał rurki wypełnione świecącym gazem. Ta innowacja techniczna otworzyła nowe możliwości w dziedzinie reklamy i dekoracji miejskiej.

Rozwój w latach 30.

Po sukcesie pierwszego neonu, lata 30. XX wieku przyniosły prawdziwy rozkwit tej formy reklamy w Warszawie. W ciągu dekady w stolicy powstało kilkaset neonów, które znacząco wpłynęły na nocny krajobraz miasta. Co ciekawe, ten boom neonowy przypadł na okres kryzysu ekonomicznego, co może wydawać się paradoksalne.

Warto podkreślić, że już w tym okresie warszawskie neony charakteryzowały się wysokim poziomem artystycznym i technicznym. Badania historyków sztuki i varsavianistów wykazały, że praktycznie wszystkie znane dziś kolory w sztuce neonowej były już wówczas stosowane w Warszawie. Świadczy to o zaawansowaniu technologicznym i kreatywności ówczesnych twórców neonów.

Różnorodność i innowacyjność

Przedwojenne neony warszawskie nie ograniczały się do prostych napisów czy logo firm. Wiele z nich stanowiło prawdziwe dzieła sztuki, łączące w sobie elementy grafiki, typografii i rzeźby świetlnej. Neony przybierały formy skomplikowanych ilustracji, animowanych sekwencji czy trójwymiarowych konstrukcji.

Tematyka neonów była równie zróżnicowana jak ich forma. Reklamowały one nie tylko konkretne produkty czy usługi, ale także promowały instytucje kulturalne, kina, teatry czy kawiarnie. Niektóre neony stanowiły wręcz wizytówki całych dzielnic czy ulic, stając się ich charakterystycznymi punktami orientacyjnymi.

Złota era neonów w PRL

Po II wojnie światowej, w okresie PRL-u, neony przeżyły swój drugi rozkwit w Warszawie. Paradoksalnie, to właśnie w czasach gospodarki centralnie planowanej, kiedy reklama komercyjna praktycznie nie istniała, nastąpił prawdziwy boom neonowy w stolicy.

Polityczne tło odrodzenia neonów

Odrodzenie neonów w Warszawie w latach 50. i 60. XX wieku miało swoje korzenie w decyzjach politycznych. Po odwilży 1956 roku, władze partyjne postanowiły, że stolica powinna bardziej przypominać nowoczesną metropolię. Jednym z elementów tej strategii było właśnie oświetlenie miasta neonami.

Decyzja ta, choć może wydawać się nieco absurdalna w kontekście ówczesnej sytuacji ekonomicznej i braku rzeczywistej potrzeby reklamy, doprowadziła do powstania setek nowych neonów w Warszawie. Paradoksalnie, to właśnie w systemie socjalistycznym, który teoretycznie odrzucał kapitalistyczną kulturę konsumpcyjną, neony przeżywały swój rozkwit.

Artystyczny charakter neonów PRL-owskich

Neony z okresu PRL-u różniły się znacząco od swoich przedwojennych poprzedników. Ponieważ nie pełniły one funkcji stricte reklamowej, twórcy mieli większą swobodę artystyczną. W rezultacie powstało wiele neonów o wysokich walorach estetycznych, które można uznać za prawdziwe dzieła sztuki.

Projektowaniem neonów zajmowali się często uznani graficy i architekci. Dzięki temu neony z tego okresu charakteryzowały się oryginalnym wzornictwem, ciekawą typografią i innowacyjnymi rozwiązaniami formalnymi. Wiele z nich przedstawiało abstrakcyjne wzory, stylizowane postacie czy elementy nawiązujące do natury.

Funkcje neonów w przestrzeni miejskiej

Neony w PRL-owskiej Warszawie pełniły różnorodne funkcje. Przede wszystkim miały one za zadanie rozświetlać i upiększać miasto, nadając mu bardziej nowoczesny i metropolitalny charakter. Często służyły jako oznaczenia konkretnych miejsc czy instytucji – kawiarni, kin, teatrów czy sklepów.

Niektóre neony miały charakter czysto dekoracyjny, inne przekazywały proste informacje, a jeszcze inne promowały idee czy hasła zgodne z ówczesną ideologią. Niezależnie od swojej funkcji, neony stały się integralną częścią miejskiego krajobrazu, tworząc charakterystyczną atmosferę nocnej Warszawy.

Najsłynniejsze warszawskie neony

Wśród setek neonów, które ozdabiały Warszawę w drugiej połowie XX wieku, niektóre zapisały się szczególnie mocno w pamięci mieszkańców i historii miasta. Te ikoniczne neony stały się prawdziwymi symbolami stolicy, rozpoznawalnymi nie tylko w Polsce, ale i za granicą.

„Siatkarka” przy placu Konstytucji

Jednym z najbardziej znanych i cenionych warszawskich neonów jest tzw. „Siatkarka” przy placu Konstytucji. Ten neon, powstały na początku lat 60., przedstawia stylizowaną postać siatkarki w dynamicznej pozie. „Siatkarka” jest uważana za jeden z najlepszych przykładów sztuki neonowej w Warszawie, łącząc w sobie prostotę formy z dynamizmem i elegancją.

Co ciekawe, „Siatkarka” jest jednym z nielicznych neonów z tamtego okresu, które przetrwały do dziś w oryginalnej formie. Przez wiele lat neon był nieczynny, ale dzięki inicjatywie miłośników miejskiego dziedzictwa został odrestaurowany i ponownie rozbłysnął nad placem Konstytucji, przypominając o złotej erze warszawskich neonów.

Globus Orbisu

Innym ikonicznym neonem Warszawy był globus Orbisu przy Alejach Jerozolimskich. Ten monumentalny neon, przedstawiający obracający się glob ziemski, przez lata był jednym z najbardziej rozpoznawalnych punktów orientacyjnych w centrum miasta. Neon reklamował biuro podróży Orbis, ale stał się czymś więcej niż tylko reklamą – był symbolem otwarcia na świat i marzeń o dalekich podróżach.

Choć oryginalny neon nie przetrwał do naszych czasów w niezmienionej formie, jego konstrukcja została zachowana i odrestaurowana. Dzisiejszy globus Orbisu, choć nieco różni się od oryginału, wciąż przypomina o czasach, gdy neony królowały na warszawskich ulicach.

„Kino Praha” i inne neony kinowe

Wśród najbardziej charakterystycznych neonów Warszawy były te zdobiące fasady kin. Szczególnie znany był neon kina „Praha” na Pradze, który przez dziesięciolecia witał widzów swoim charakterystycznym, modernistycznym napisem. Inne słynne neony kinowe to m.in. „Skarpa” czy „Atlantic”.

Neony kinowe nie tylko informowały o repertuarze, ale także tworzyły niepowtarzalną atmosferę wokół tych miejsc kultury. Ich kolorowe światło przyciągało widzów i dodawało splendoru wieczornym wyjściom do kina, które w tamtych czasach były ważnym elementem życia społecznego i kulturalnego miasta.

Technologia i produkcja neonów

Za magicznym światłem warszawskich neonów kryła się skomplikowana technologia i precyzyjne rzemiosło. Produkcja neonów wymagała współpracy artystów, rzemieślników i inżynierów, co czyniło je wyjątkowymi dziełami sztuki użytkowej.

Proces tworzenia neonu

Tworzenie neonu rozpoczynało się od projektu artystycznego, który był dziełem grafika lub architekta. Projekt ten musiał uwzględniać nie tylko aspekty estetyczne, ale także techniczne możliwości realizacji. Następnie projekt trafiał do rzemieślników, którzy zajmowali się fizycznym wykonaniem neonu.

Kluczowym elementem procesu było gięcie szklanych rurek, które później wypełniano gazem szlachetnym – najczęściej neonem, ale także argonem czy kryptonem. Gięcie rurek wymagało ogromnej precyzji i doświadczenia, gdyż każdy błąd mógł skutkować pęknięciem szkła lub nierównomiernym świeceniem.

Materiały i technologie

Podstawowym materiałem używanym do produkcji neonów było szkło borokrzemowe, które charakteryzowało się odpornością na wysokie temperatury i zmiany ciśnienia. Rurki szklane wypełniano gazem szlachetnym pod niskim ciśnieniem. Gdy przez rurki przepływał prąd elektryczny, gaz ulegał jonizacji i emitował charakterystyczne światło.

Kolor światła neonu zależał od rodzaju użytego gazu oraz ewentualnych powłok fluorescencyjnych nanoszonych na wewnętrzną powierzchnię rurek. Dzięki temu możliwe było uzyskanie szerokiej gamy kolorów – od klasycznej czerwieni neonu, przez błękit argonu, po różne odcienie zieleni, żółci czy fioletu.

Spółdzielnie rzemieślnicze

W okresie PRL-u produkcją neonów zajmowały się głównie spółdzielnie rzemieślnicze. Jedną z najbardziej znanych była warszawska spółdzielnia „Reklama”, która przez dziesięciolecia tworzyła neony zdobiące stolicę. W spółdzielniach pracowali wysoko wykwalifikowani rzemieślnicy, którzy łączyli umiejętności techniczne z artystycznym wyczuciem.

Warto podkreślić, że praca przy neonach nie kończyła się na ich produkcji. Równie ważna była bieżąca konserwacja i naprawy. Neony, jako delikatne konstrukcje, wymagały regularnej opieki, aby mogły nieprzerwanie oświetlać miasto swoim magicznym blaskiem.

Neony jako element kultury miejskiej

Neony w Warszawie były czymś więcej niż tylko formą reklamy czy oświetlenia. Stały się one integralną częścią kultury miejskiej, wpływając na sposób, w jaki mieszkańcy postrzegali i doświadczali swojego miasta.

Wpływ na życie nocne

Neony w znaczący sposób kształtowały atmosferę nocnego życia Warszawy. Ich kolorowe światło ożywiało ulice po zmroku, zachęcając mieszkańców do wyjścia z domów i korzystania z oferty kulturalnej i rozrywkowej miasta. Neony nad kinami, teatrami czy kawiarniami były jak magnes przyciągający ludzi, tworząc charakterystyczną aurę wielkomiejskości.

Co ciekawe, w niektórych przypadkach neony same w sobie stały się atrakcją turystyczną. Przykładem może być ulica Krucza, która po zainstalowaniu pierwszych eksperymentalnych neonów w latach 50., stała się popularnym miejscem wieczornych spacerów. Ludzie przychodzili tam specjalnie, aby podziwiać „cuda sztuki neonowej”.

Neony w kulturze popularnej

Warszawskie neony znalazły swoje miejsce w kulturze popularnej. Pojawiały się w filmach, na fotografiach i pocztówkach, stając się symbolem nowoczesności i wielkomiejskiego stylu życia. Dla wielu osób neony były synonimem Warszawy – miasta tętniącego życiem, kolorowego i pełnego energii.

Warto zauważyć, że neony często stawały się punktami orientacyjnymi w mieście. Mieszkańcy umawiali się „pod neonem kina Atlantic” czy „przy globusie Orbisu”. W ten sposób neony nie tylko ozdabiały miasto, ale także pomagały w nawigacji i organizacji przestrzeni miejskiej.

Społeczny odbiór neonów

Stosunek warszawiaków do neonów zmieniał się na przestrzeni lat. W okresie ich rozkwitu były one postrzegane jako symbol nowoczesności i postępu. Później, zwłaszcza w trudnych ekonomicznie latach 80., niektórzy zaczęli postrzegać je jako symbol pustych obietnic systemu socjalistycznego – błyszczące fasady skrywające szarą rzeczywistość.

Dziś, z perspektywy czasu, neony są często obiektem nostalgii i sentymentu. Dla wielu osób reprezentują one „złote czasy” Warszawy, przypominając o okresie, gdy miasto tętniło życiem i energią. Ta nostalgia przyczyniła się do wzrostu zainteresowania zachowaniem i restauracją pozostałych neonów oraz tworzeniem nowych, inspirowanych stylistyką z przeszłości.

Upadek ery neonów

Mimo swojej popularności i znaczenia kulturowego, era neonów w Warszawie nie trwała wiecznie. Począwszy od lat 80. XX wieku, można było zaobserwować stopniowy upadek tej formy miejskiej sztuki i reklamy.

Przyczyny zaniku neonów

Istniało kilka głównych powodów, dla których neony zaczęły znikać z warszawskich ulic:

1. Kryzys ekonomiczny – lata 80. przyniosły poważne problemy gospodarcze, co skutkowało ograniczeniem wydatków na utrzymanie i konserwację neonów.
2. Zmiany technologiczne – pojawienie się nowych, tańszych i łatwiejszych w utrzymaniu form reklamy świetlnej, takich jak kasetony czy oświetlenie LED.
3. Transformacja ustrojowa – po 1989 roku zmieniły się priorytety reklamowe, a wiele państwowych instytucji, które wcześniej finansowały neony, zostało sprywatyzowanych lub zlikwidowanych.
4. Zaniedbania konserwacyjne – neony, jako delikatne konstrukcje, wymagały regularnej konserwacji. Brak odpowiedniej opieki prowadził do ich szybkiej degradacji.

Masowe „umieranie” neonów w latach 80.

Lata 80. XX wieku to okres, kiedy warszawskie neony masowo „umierały”. Wiele z nich po prostu gasło i nie było naprawiane ze względu na brak środków lub części zamiennych. Inne były demontowane jako niepotrzebne lub zastępowane nowymi formami reklamy.

Ten proces „umierania” neonów miał duży wpływ na nocny krajobraz Warszawy. Miasto, które jeszcze dekadę wcześniej tętniło kolorowym światłem, stawało się coraz ciemniejsze i mniej atrakcyjne wizualnie. Dla wielu mieszkańców był to symbol szerszego kryzysu, który dotknął kraj w tym okresie.

Wpływ transformacji ustrojowej

Transformacja ustrojowa po 1989 roku przyniosła kolejne wyzwania dla warszawskich neonów. W nowej rzeczywistości ekonomicznej wiele firm i instytucji, które wcześniej finansowały neony, zniknęło lub zmieniło swój profil działalności. Pojawiły się nowe priorytety reklamowe, często bardziej nastawione na szybki efekt niż na długoterminowe budowanie wizerunku.

Jednocześnie, wraz z otwarciem na Zachód, do Polski zaczęły napływać nowe technologie reklamowe. Wielkoformatowe billboardy, ekrany LED czy dynamiczne wyświetlacze zaczęły wypierać tradycyjne neony, które w porównaniu z nimi wydawały się przestarzałe i mało efektywne.

Odrodzenie zainteresowania neonami

Mimo że era masowego wykorzystania neonów w Warszawie dobiegła końca, w ostatnich latach można zaobserwować rosnące zainteresowanie tą formą sztuki miejskiej. To odrodzenie ma różne oblicza i przejawia się zarówno w działaniach konserwatorskich, jak i w nowych inicjatywach artystycznych.

Ruch na rzecz zachowania neonów

W odpowiedzi na masowe znikanie neonów z warszawskich ulic, powstał oddolny ruch na rzecz ich zachowania. Grupy entuzjastów, historyków sztuki i miłośników miejskiego dziedzictwa zaczęły dokumentować istniejące neony, a także podejmować działania mające na celu ich restaurację i ochronę.

Jednym z najbardziej znanych przykładów takich działań jest odrestaurowanie neonu „siatkarki” przy placu Konstytucji. Ten ikoniczny neon, który przez lata był nieczynny, został przywrócony do życia dzięki inicjatywie społecznej i wsparciu władz miasta. Podobne akcje przeprowadzono w przypadku innych historycznych neonów, takich jak „Jaś i Małgosia” czy „Berlin”.

Muzeum Neonów

Ważnym elementem odrodzenia zainteresowania neonami było powstanie Muzeum Neonów w Warszawie. To prywatne muzeum, założone przez pasjonatów, gromadzi i eksponuje ocalałe neony z różnych okresów historii miasta. Muzeum nie tylko chroni te unikalne obiekty przed zniszczeniem, ale także edukuje odwiedzających na temat historii i znaczenia neonów w kulturze miejskiej.

W zbiorach muzeum znajdują się zarówno kompletne neony, jak i fragmenty większych instalacji. Wiele z eksponatów zostało odrestaurowanych i ponownie uruchomionych, co pozwala zwiedzającym doświadczyć magii neonowego światła. Muzeum organizuje także wystawy czasowe i wydarzenia edukacyjne, przyczyniając się do popularyzacji wiedzy o neonach.

Nowe neony w miejskiej przestrzeni

Odrodzenie zainteresowania neonami przejawia się także w powstawaniu nowych instalacji, inspirowanych stylistyką dawnych neonów. Niektóre dzielnice Warszawy, chcąc nawiązać do swojej historii lub stworzyć unikalną atmosferę, decydują się na instalację nowych neonów.

Przykładem może być Praga, gdzie w ramach rewitalizacji dzielnicy pojawiło się kilka nowych neonów nawiązujących do lokalnej historii i kultury. Również niektóre prywatne firmy, szczególnie te działające w branży kreatywnej czy gastronomicznej, decydują się na wykorzystanie neonów jako elementu swojej identyfikacji wizualnej.

Neony jako dziedzictwo kulturowe

W ostatnich latach nastąpiła znacząca zmiana w postrzeganiu neonów – z przestarzałej formy reklamy stały się one cennym elementem dziedzictwa kulturowego Warszawy. Ta zmiana perspektywy ma istotne konsekwencje dla ochrony i promocji neonów.

Wartość historyczna i artystyczna neonów

Neony są dziś postrzegane nie tylko jako elementy reklamy, ale jako ważne świadectwa historii miasta i rozwoju sztuki użytkowej. Reprezentują one określony okres w historii Warszawy, odzwierciedlając zmieniające się style artystyczne, technologie i realia społeczno-ekonomiczne.

Wiele warszawskich neonów, szczególnie tych z lat 60. i 70., charakteryzuje się wysokimi walorami artystycznymi. Były one projektowane przez uznanych grafików i artystów, często stanowiąc przykłady nowatorskiego designu i typografii. Dzięki temu neony są dziś cenione nie tylko przez historyków, ale także przez miłośników sztuki i designu.

Działania konserwatorskie

Rosnąca świadomość wartości historycznej i artystycznej neonów przekłada się na konkretne działania konserwatorskie. Coraz częściej podejmowane są profesjonalne prace restauracyjne, mające na celu zachowanie oryginalnych neonów w jak najlepszym stanie.

Proces konserwacji neonu jest skomplikowany i wymaga specjalistycznej wiedzy. Obejmuje on nie tylko naprawę uszkodzonych elementów, ale często także odtworzenie brakujących części czy rekonstrukcję oryginalnej kolorystyki. Ważnym aspektem jest również dostosowanie starych neonów do współczesnych norm bezpieczeństwa, bez naruszania ich historycznego charakteru.

Neony w edukacji i turystyce

Warszawskie neony stają się coraz częściej elementem edukacji historycznej i kulturalnej. Organizowane są wycieczki szlakiem historycznych neonów, warsztaty poświęcone sztuce neonowej czy lekcje muzealne w Muzeum Neonów. Dzięki temu młodsze pokolenia mogą poznać tę unikalną formę sztuki miejskiej i zrozumieć jej znaczenie dla historii i tożsamości Warszawy.

Neony stają się także atrakcją turystyczną. Coraz więcej przewodników po Warszawie uwzględnia neony jako ważne punkty na mapie miasta, a nocne wycieczki „szlakiem neonów” cieszą się rosnącą popularnością wśród turystów z Polski i zagranicy.

Przyszłość neonów w Warszawie

Choć złota era neonów w Warszawie już minęła, ich przyszłość wcale nie rysuje się w ciemnych barwach. Wręcz przeciwnie – można zaobserwować rosnące zainteresowanie tą formą sztuki miejskiej, co przekłada się na nowe inicjatywy i projekty.

Nowe projekty neonowe

W ostatnich latach w Warszawie pojawiło się kilka nowych, interesujących projektów neonowych. Są to zarówno rekonstrukcje historycznych neonów, jak i zupełnie nowe realizacje, inspirowane jednak stylistyką z przeszłości. Przykładem może być neon „Witaj w domu” na fasadzie jednego z budynków na Pradze, który nawiązuje do tradycji neonów, jednocześnie niosąc współczesne przesłanie.

Warto zauważyć, że nowe neony często łączą w sobie tradycyjną technologię z nowoczesnymi rozwiązaniami, np. wykorzystując energooszczędne źródła światła czy systemy sterowania. Dzięki temu mogą one spełniać współczesne wymogi ekologiczne i ekonomiczne, zachowując jednocześnie charakterystyczny „neonowy” wygląd.

Neony w rewitalizacji przestrzeni miejskiej

Neony coraz częściej są wykorzystywane jako element rewitalizacji przestrzeni miejskiej. Władze niektórych dzielnic Warszawy dostrzegają potencjał neonów w tworzeniu unikalnej atmosfery i budowaniu tożsamości miejsca. Przykładem może być projekt „Neonowa Praga”, w ramach którego planuje się instalację kilku nowych neonów nawiązujących do historii i charakteru dzielnicy.

Neony mogą też odgrywać ważną rolę w ożywianiu zaniedbanych obszarów miasta. Ich kolorowe światło może przyciągać ludzi do mniej uczęszczanych miejsc, wspierając tym samym lokalny biznes i kulturę.

Wyzwania i perspektywy

Mimo rosnącego zainteresowania, przed neonami w Warszawie stoi wiele wyzwań. Jednym z nich jest kwestia finansowania – zarówno konserwacji istniejących neonów, jak i tworzenia nowych. Innym wyzwaniem jest znalezienie równowagi między zachowaniem historycznego charakteru neonów a dostosowaniem ich do współczesnych wymogów technicznych i prawnych.

Perspektywy dla warszawskich neonów wydają się jednak obiecujące. Rosnąca świadomość ich wartości kulturowej, połączona z nowymi możliwościami technologicznymi, może prowadzić do renesansu tej formy sztuki miejskiej. Neony mogą stać się nie tylko elementem dziedzictwa, ale także żywą, rozwijającą się częścią współczesnej kultury wizualnej Warszawy.

Podsumowanie

Historia neonów w Warszawie to fascynująca opowieść o sztuce, technologii i zmieniającym się obliczu miasta. Od pierwszych eksperymentów w latach 20. XX wieku, przez złotą erę lat 60. i 70., aż po współczesne odrodzenie zainteresowania, neony niezmiennie pozostają ważnym elementem tożsamości stolicy.

Dziś, patrząc na zachowane neony czy odwiedzając Muzeum Neonów, możemy nie tylko podziwiać ich artyzm i kunszt wykonania, ale także lepiej zrozumieć historię Warszawy i jej mieszkańców. Neony są świadectwem zmian społecznych, ekonomicznych i kulturowych, jakie zachodziły w mieście na przestrzeni dekad.

Jednocześnie, rosnące zainteresowanie neonami i nowe inicjatywy związane z ich tworzeniem i konserwacją dają nadzieję na to, że ta unikalna forma sztuki miejskiej będzie nadal rozświetlać ulice Warszawy. Neony, łącząc w sobie elementy przeszłości i teraźniejszości, mogą stać się pomostem między historią a przyszłością miasta, tworząc jego niepowtarzalny, świetlny charakter.

Warszawskie neony, mimo że nie są już tak liczne jak kiedyś, wciąż mają moc przyciągania uwagi i rozbudzania wyobraźni. Stanowią one nie tylko element miejskiego krajobrazu, ale także ważną część kulturowego DNA Warszawy. Ich historia i obecność w mieście przypominają nam o bogactwie i różnorodności dziedzictwa stolicy, zachęcając do odkrywania i doceniania tych świetlnych skarbów ukrytych w miejskiej tkance.